Trước
những diễn biến phức tạp của thị trường quốc tế, thị trường ô tô trong nước vài
năm gần đây tăng trưởng tốt hơn kỳ vọng. Với tốc độ tăng trưởng ổn định của thị
trường xe con dưới 9 chỗ như hiện nay (trung bình 20-30%/năm), Việt Nam sẽ là
thị trường tiêu thụ ô tô rất tiềm năng trong khu vực. Trong năm 2020, Việt Nam
đã vượt qua Philippines trở thành thị trường tiêu thụ ô tô lớn thứ 4 trong
ASEAN (sau Thái Lan, Indonesia và Malaysia).
Tiềm
năng phát triển công nghiệp ô tô phụ thuộc vào 3 yếu tố là quy mô và cơ cấu dân
số, mức thu nhập bình quân đầu người, và số xe trung bình/1.000 dân. Tại Việt
Nam, xu thế ô tô hóa (motorization) dự báo sẽ diễn ra trong thời gian tới do
GDP bình quân đầu người đã vượt mức 4.000 USD và số xe trung bình trên 1.000
dân đã đạt khoảng 50 xe (mặc dù vẫn thấp hơn rất nhiều so với Thái Lan (280
xe/1.000 dân), Malaysia (542 xe/1.000 dân)...). Cùng với tốc độ tăng trưởng
kinh tế, tốc độ đô thị hóa cao cũng như sự gia tăng nhanh chóng của tầng lớp
trung lưu, tiềm năng phát triển công nghiệp ô tô tại Việt Nam trong thời gian tới
là rất lớn, dự kiến nhu cầu tiêu thụ ô tô sẽ bùng nổ trong giai đoạn đến 2025.
Bên
cạnh đó, xu hướng điện hóa ô tô đang diễn ra mạnh mẽ trên thế giới. Hiện nay, đối
với ô tô điện, xuất phát điểm giữa Việt Nam và các quốc gia ASEAN là gần như
tương tự nhau. Do đó, cơ hội để thu hút các dự án đầu tư sản xuất, lắp ráp ô tô
điện của Việt Nam trong khu vực là rất tiềm năng nếu Chính phủ sớm ban hành các
chính sách ưu đãi, hỗ trợ vượt trội, đặc biệt là trong bối cảnh có sự dịch chuyển
đầu tư và tái cấu trúc chuỗi giá trị công nghiệp trong khu vực trong bối cảnh
căng thẳng từ chiến tranh thương mại Mỹ - Trung ngày càng gia tăng.
Bên
cạnh những cơ hội là không ít thách thức mà thị trường ô tô Việt Nam phải đối mặt.
Đầu tiên chính là sự cạnh tranh gay gắt từ các sản phẩm nhập khẩu. Đặc biệt, sự
cạnh tranh từ ô tô nhập khẩu nguyên chiếc đến chủ yếu từ các nước ASEAN như
Thái Lan, Indonesia (chỉ tính riêng lượng ô tô nhập khẩu từ 02 quốc gia này đã
chiếm khoảng trên dưới 50% tổng lượng ô tô nhập khẩu tại Việt Nam) và trong
vòng 7-10 năm tới là các sản phẩm ô tô từ các quốc gia thành viên của Hiệp định
CPTPP và EVFTA.
Tiếp
theo, một số quốc gia trong khu vực như Indonesia và Thái Lan đang là điểm đến
hấp dẫn của các nhà sản xuất ô tô lớn trên thế giới, từ đó cơ hội thu hút các
hãng ô tô đầu tư sản xuất lớn ở Việt Nam sẽ gặp nhiều khó khăn. Bên cạnh sức ép
từ các quốc gia đi trước, Việt Nam sẽ còn phải chịu sự cạnh tranh từ sự phát
triển của các nước đi sau trong khu vực (Myanma, Lào, Campuchia) trong việc thu
hút các dự án sản xuất, lắp ráp ô tô.
Ngoài
ra, có thể thấy, năng lực yếu kém của các doanh nghiệp trong ngành công nghiệp
hỗ trợ cho ngành ô tô cũng là điều đáng lưu tâm. Các nhà sản xuất khuôn mẫu hoặc
có quy mô không lớn hoặc thiếu sự liên kết phối hợp để phát triển. Các doanh
nghiệp sản xuất phôi và chi tiết đúc cho ngành chưa nhiều và tỷ lệ sai hỏng còn
cao, chưa đáp ứng được yêu cầu của ngành.
Trích dẫn từ nguồn thông tin điện tử: https://vneconomy.vn/automotive/co-hoi-va-thach-thuc-doi-voi-nganh-cong-nghiep-o-to-viet-nam-dang-phai-doi-mat.htm- tổng hợp bởi nhân viên Czechtrade
HCMC